Wanneer je te kampen hebt met een chronische ziekte, krijg je hoe dan ook te maken met eenzaamheid en isolement. Ziekte en isolement zijn met elkaar verbonden als dag en nacht.
Tegelijk is een gevoel van verbondenheid enorm belangrijk voor je welzijn.
In dit artikel staan we daarom stil bij
de soorten eenzaamheid.
6 tips om van eenzaamheid naar verbinding te gaan.
Drie soorten eenzaamheid
We kunnen een onderscheid maken tussen drie vormen van eenzaamheid:
1) Sociale eenzaamheid of isolement
Je ervaart te weinig contacten en hebt een minder groot netwerk dan je verlangt. Je mist bijvoorbeeld familie, vrienden, collega’s, buren,… Dit is een kwestie van kwantiteit.
Deze vorm van eenzaamheid vraagt om meer contacten met anderen.
2) Emotionele eenzaamheid
Je hebt voldoende contacten met anderen, maar je mist een nauwe, intieme band met één of meerdere personen. Dit is een kwestie van kwaliteit.
Deze vorm van eenzaamheid vraagt een diepere verbinding met anderen en jezelf.
3) Existentiële eenzaamheid
Deze vorm van eenzaamheid draait niet zozeer om je sociale contacten. Je ervaart een leeg, verloren, zinloos gevoel. Je vraagt je af wat de zin van je leven is.
Je ervaart de onoverbrugbare kloof tussen jezelf en anderen, en beseft dat er steeds een deel is van jezelf, je gedachten en gevoelens, dat je alleen te dragen hebt. Het leven met een chronische ziekte - en ook andere ingrijpende gebeurtenissen - kan deze kloof pijnlijk zichtbaar en voelbaar maken voor ons.
Deze vorm van eenzaamheid maakt een inherent deel uit van ons menselijke bestaan. Ze vraagt vooral een acceptatie en bevrienden ervan, en ook om een diepere verbinding met jezelf en anderen.
Eenzaamheid is iets individueel
Het ervaren van eenzaamheid is enorm individueel en persoonlijk. Wat voor de ene persoon aangenaam alleen-zijn is, kan voor de andere een diep gevoel van eenzaamheid uitlokken. Wat voor de ene persoon een voedend sociaal netwerk is, kan voor de andere een gevoel geven van alleen te zijn op de wereld.
Reflectie
Welke vormen van eenzaamheid herken jij in je leven op dit moment? Hoe voelt jouw eenzaamheid voor jou? Op welke manier zou je ze onder woorden kunnen brengen?
6 tips om van eenzaamheid naar verbinding te gaan
1) Word je bewust van je triggers
Word je bewust van die zaken die je gevoel van eenzaamheid uitlokken of versterken.
Bijvoorbeeld:
sociale media,
toxische relaties,
bepaalde mensen,
pijnlijke reacties,
conflicten,
feestdagen,
de zomervakantie,
een te lange periode zonder live contact,…
Bekijk of je triggers kan vermijden op moeilijke momenten. En geef aandacht aan de andere tips en zorg extra goed voor jezelf wanneer je in aanraking bent gekomen met een trigger. Dit zijn immers de momenten waarop je de vriendelijke, milde aandacht van jezelf het meeste nodig hebt.
2) Bewust worden van je denken: merk je gedachten op én
onderzoek ze
Neem bijvoorbeeld de gedachte dat een vriend(in) jou in de steek laat. Klopt het wat je denkt? Ben je 100% zeker dat dit klopt? Hebben jullie effectief minder contact of voelt het gewoon zo?
Of is er een andere, meer positieve verklaring mogelijk?
Is er bijvoorbeeld een andere mogelijke reden waardoor je vriend(in) het misschien tijdelijk drukker heeft? Helpt het jou verder als je in deze gedachte meegaat? Stel dat je in de gedachte zou meegaan. Waar brengt jou dat? Je zal je vooral heel somber voelen en misschien terugtrekken en afsluiten, of boos worden en uithalen. Het meegaan in deze gedachte zorgt vooral voor een nog groter gevoel van uit-verbinding-zijn.
Kijk of je contact kan maken met de emotionele behoefte die achter deze gedachte schuilt: een verlangen naar verbinding.
Laat gedachten die niet helpend zijn voor jou voorbijdrijven als wolkjes aan de hemel.
En ...geef aandacht aan wat er wel goed gaat. Wie is er wel? Wat doen mensen in jouw omgeving wel?
3) Zorg voor je lichaam
Maak op momenten dat je je eenzaam voelt verbinding met je lichaam. Een rustige verbinding met je lichaam kan je helpen om vertrouwen, geborgenheid en veiligheid te creëren.
Verbind met je ademhaling.
Tracht zo veel mogelijk te aarden.
Beoefen meditatie, yoga, relaxatie (op mijn YouTube-kanaal kan je enkele geleide meditaties uitproberen).
Wikkel jezelf in een warm (verzwarings)deken.
Leun tegen iemands borst, geef jezelf knuffels, masseer je voeten en handen, aai en knuffel je huisdier, ga naar de osteopaat/massage/shiatsu. Aanraking bevordert het gevoel van veiligheid en geborgenheid. Dit vermindert angst en onrust.
Daarnaast kan het ook helpend zijn om je lichaam in beweging te brengen. Je komt als het ware uit je cocon en zo ook uit de eenzaamheid. Ga wandelen, dans, poets, tuinier,…
4) Helend handelen
In termen van eenzaamheid bestaat helend handelen uit het uitreiken en het maken van (nieuwe) verbindingen. En dat vraagt moed. Het vraagt van jou om eventuele aarzelingen te overwinnen, je kwetsbaar op te stellen en uit te reiken naar datgene wat je echt verlangt.
Maak bewust tijd voor sociale contacten. Plan afspraken in, ook als je er geen zin in hebt. De kans is groot dat je er toch van geniet eenmaal dat je elkaar ziet. Stel je sociale contacten ook regelmatig als prioriteit.
Manieren om verbinding te maken:
Nodig iemand uit op de koffie.
Telefoneer naar iemand.
Stuur een berichtje naar iemand en vraag hoe het gaat.
Schrijf een kaartje naar iemand.
Onderneem iets nieuws met vrienden. Speel samen en zorg voor plezier, zonder direct doel. Indien je niet de mogelijkheid hebt om een activiteit te ondernemen, wees dan creatief. Wat voor nieuws kan je ondernemen? Een film kijken? Take-out bestellen? Samen schilderen? In magazines bladeren? Oude foto’s bekijken?
Reik uit naar iemand waarmee het contact verwaterd is.
Zeg bewust goeiedag tegen mensen op straat.
Maak een praatje bij de bakker, de kapper, met de postbode,…
Telefoneer met de luisterlijn/Teleonthaal/…
Volg een (online) cursus.
Sluit je aan bij een forum, een lotgenotencontact,…
Geef je op voor een buddycontact.
Doe vrijwilligerswerk.
Ga wandelen met je hond of de hond van de buren of het asiel.
Geef je op als dierenoppas.
Sluit je aan bij een vriendschapsapp zoals ‘Hey Vina!’ (aanrader!).
Maak verbinding met de natuur, ga wandelen.
…
Reflectie
Op welke manier zou je bestaande contacten kunnen voeden? Op welke manier zou je nieuwe verbindingen kunnen aangaan?
5) Lief zijn voor jezelf
Er is een deel van jouw situatie, jouw ziekte, en van de emotionele pijn die erbij komt kijken, waar enkel jij er voor jezelf kan zijn. Hoe kan je er werkelijk zijn voor jezelf? Hoe kan je er voor jezelf zijn in je eenzaamheid?
Op het moment dat je je eenzaam voelt, heb je vooral nood aan steun, troost en zachtheid van jezelf. Hoe kan jij voor jezelf, met alles wat je nu voelt, zorgen zoals een goede moeder voor haar kind? Kan je jezelf de liefde, geruststelling en zorg gunnen die je nodig hebt en misschien zo van anderen verlangt?
Want het is zo dat het deeltje in jou dat zich eenzaam voelt zich gezien weet, wat kan verzachten en kan helen. Dit is het essentiële ingrediënt.
6) Helende communicatie
Het is ook belangrijk om je eigen manier van communiceren onder de loep te nemen.
Ik geef je enkele concrete tips:
Maak een korte, standaard uitleg. Maak er eventueel een geschreven tekstje van dat je kan opsturen. Voel tegelijk in hoeverre je hierover wilt vertellen. Je wordt doodongelukkig als je steeds moet uitleggen wat je ziekte juist betekent.
Informeer de mensen die dicht bij jou staan eveneens over wat jou kan helpen en steunen. Ze voelen zich machteloos, en doen vanuit die machteloosheid soms onhandige dingen. Leg aan je omgeving uit welke reacties en gedrag jou deugd doen en troost bieden en wat ze concreet kunnen doen. Het is aan ons om aan anderen uit te leggen hoe je best met ons omgaat. Je draagt hierin zelf ook verantwoordelijkheid.
En let ook eens op wat je exact deelt. Een gesprek over medische details en behandelingen is wellicht noch voor jou, noch voor de luisteraar voedend. Bedenk jezelf misschien eens wat je prettig en minder prettig vindt in de communicatie met iemand anders die ziek is? En ga eens na in welke mate je zelf in gesprek iets toont van je binnenwereld, over wat je werkelijk voelt en waarmee je het moeilijk hebt. Wanneer je iets oprechts iets deel vanuit je hart, wordt er meestal iets geraakt in de ander en komt er een voedende verbinding tot stand.
Het is ook belangrijk om te leren inschatten in welke relaties het heilzaam is om over te ziekte te praten. Welke mensen rondom jou zijn ontvankelijk voor jouw verhaal? Bij wie voel je je veilig genoeg om je werkelijk te laten zien? Met wie je best contact zoekt, wordt in de vol…
Pssst…
Je zal op je verdere pad steun en hoop vinden op verrassende plaatsen wanneer je je hart kan openstellen voor nieuwe mogelijkheden. Je zal misschien steun en veilige contacten vinden bij mensen die je verrassen, mensen waarvan je het nooit zou hebben verwacht. Je zal misschien steun vinden bij je medepatiënten die in hetzelfde schuitje bevinden. Of in groepen die elkaar steunen, in real life of online. Je zal mensen vinden die beter passen bij je huidige pad, want of je het nu beseft ook niet: in je ziekteproces verander je ook zelf. Je zal nieuwe mensen aantrekken die je vergezellen op je huidige levenspad.
Ik wil vooral dat je weet dat er mensen zijn die je voelen en begrijpen, die veilig zijn, die je de troost en steun kunnen geven die je nodig hebt, die je zien als heel, vol, die je strijd en kracht, en wijsheid zien. Je bent niet alleen. Je bent het waard om omringd te worden door een liefdevolle en voedende groep van mensen die met jou resoneren.
Onderdeel van je rouwervaring
Eenzaamheid is vaak ook een onderdeel van de rouw die je doormaakt omwille van het verlies van je gezondheid, je job, je bewegingsvrijheid, je oude leven en je oude zelf. Ik schreef er een boek over, vanuit mijn expertise als psycholoog én ervaringsdeskundige. Het boek helpt je in het omgaan met je rouwervaring. Het is een praktische gids vol herkenbare voorbeelden, oefeningen en reflecties zodat je ook echt een de slag kan. Naar het boek
Warme groet,
Tine van Ingelgem
Dag lieve lezer. Mijn naam is Tine. Ik ben werkzaam als psycholoog en psychotherapeut. Ik heb een bijzondere voorliefde voor meditatie, yoga, zingeving en zelfcompassie.
Tevens ben ik opgeleid als hartcoherentiecoach, mindfulnesstrainer, yogadocent en verdiepte me in de polyvagaaltheorie en verliesbegeleiding.
Met De Kunst van het Ziek Zijn wil ik mensen helpen om voluit en sprankelend te leven met hun vermoeidheid, ziekte of pijn.
Comments